In deze podcast een ontnuchterend gesprek met hoogleraar Paul van der Velde over het boeddhisme: “Een verzamelterm waaronder we heel veel fenomenen in Azië en het Westen scharen. Een kern van het boeddhisme is er eigenlijk niet. Er zijn wel overeenkomsten. Je ziet dat vrijwel alle scholen een connectie zoeken met het leven van de Boeddha en dat de meeste scholen vinden dat wat zij beoefenen het echte boeddhisme is.”
Het boeddhisme is volgens Van der Velde ontstaan uit een ascetische beweging binnen de Vedische traditie. Van daaruit heeft het zich vervolgens in drie grote tradities ontwikkeld tot een ‘religie’ die, vanwege de lokale cultussen en hun aandacht voor geesten, waarzeggerij en relieken, mogelijk enorm leek op het katholicisme in de middeleeuwen.
Het westers boeddhisme is volgens hem een nieuwe, vierde stroming, die een heel eigen leven is gaan leiden. Hij legt uit dat het boeddhisme hier is gepsychologiseerd en samengevlochten met andere tradities, zoals de theosofie, waardoor er een ‘esoterisch boeddhisme’ ontstond, dat vervolgens weer is geëxporteerd naar het Oosten, zoals in de vorm van mindfulness.
Het gesprek laat zien dat ons westerse beeld van het boeddhisme niet klopt: “In Azië mediteren ze vrijwel niet.” Maar ook hoe naïef wij vaak zijn om te denken dat wat wij van het boeddhisme hebben gemaakt, de traditie is die het eigenlijk wilde zijn volgens de Boeddha en die Azië is kwijtgeraakt: “Dat is arrogant en niet aan ons om te beoordelen.”